Bạn đã từng nghe tới bitcoin bao giờ chưa? Hẳn là đa số các bạn đã nghe rồi, thậm chí một số người còn đã thử tham gia vào mua bán tiền ảo. Tuy nhiên, chưa chắc họ đã nghe về khái niệm chuỗi khối (Blockchain), mặc dù chính nó là thứ công nghệ khai sinh ra tiền ảo.
Đọc thêm: Cách chơi tiền ảo Bitcoin cho người mới bắt đầu
Chuỗi khối là gì?
Chuỗi khối (Blockchain) có thể hiểu nôm na là một cuốn sổ tay để lưu trữ các thông tin giao dịch, tương tự như một sổ kế toán vậy. Về mặt khái niệm, thì chuỗi khối chính là một công nghệ cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa vào hệ thống mã hoá vô cùng phức tạp. Nó thực hiện các giao dịch không đòi hỏi trung gian để xác thực thông tin, mà tất cả đều tuân theo một luật chơi đồng thuận (PoW, PoS…) được thúc đẩy bởi động lực kinh tế.
Cũng có thể cho rằng chuỗi khối là một cơ sở dữ liệu lưu trữ các tài sản, các giao dịch và lịch sử công khai và minh bạch, không thể thay đổi. Trên góc độ xã hội thì nó là một hiện tượng, mà dùng để thiết lập niềm tin bằng quy tắc đồng thuận giữa các thành viên trong một hệ thống phân cấp.
Nguyên lý hoạt động của chuỗi khối
Chuỗi khối cho phép trao đổi giá trị mà không cần sự tin tưởng hoặc chứng cứ làm tin. Hãy tưởng tượng hai người A và B cùng đặt 100$ cho thời tiết ngày mai ở Hà Nội. A đặt trời sẽ nắng còn B đặt là trời mưa, như vậy theo thông thường thì chúng ta sẽ có 3 sự lựa chọn để quản lý giáo dịch này:
- A và B tin tưởng lẫn nhau, nếu hai người là bạn thì đây có thể là một cách hay để đặt cược. Tuy nhiên tỉ lệ xảy ra bùng kèo là rất lớn và không thể chắc chắn 100% là người kia sẽ trả tiền.
- A và B sẽ thiết lập một hợp đồng, trong đó hai người sẽ cam kết trả tiền. Tuy nhiên nếu một người nhất quyết không trả, chúng ta sẽ phải vướng vào các chi phí pháp lý và bản án.
- A và B sẽ nhờ C làm bên trung gian. Mỗi người sẽ đưa cho C 100$ và C sẽ đưa tổng tiền cho người chiến thắng. Tuy nhiên C cũng có thể bỏ trốn với toàn bộ số tiền.
Do đó, công nghệ blockchain ra đời, cho chúng ta lựa chọn thứ ba an toàn, nhanh chóng và rẻ tiền. Nó cho phép viết vài dòng code, chương trình để chạy trên blockchain, mà cả A và B sẽ gửi 100$ vào đó. Chương trình này sẽ giữ 200$ một cách an toàn và bảo mật, kiểm tra thời tiết Hà Nội thông qua các nguồn dữ liệu. Sau đó nó sẽ tự động chuyển toàn bộ số tiền cho người chiến thắng, và cả 2 có thể kiểm tra lại hợp đồng logic được ghi lại một cách minh bạch.
Vấn đề bảo mật
Nếu giả sử một hacker muốn tấn công vào một khối để thay đổi giao dịch thì sao? Câu trả lời là vô cùng khó, vì các khối trong chuỗi khối được tham chiếu tới khối trước đó. Một tham chiếu đó là một vấn đề toán học cần phải giải quyết, vì thế nếu muốn tấn công vào một khối thì sẽ phải giải quyết vấn đề toán học của cả mạng lưới blockchain.
Có thể nói rằng: “Các giao dịch trong mạng lưới blockchain của bitcoin được bảo vệ bởi một cuộc chạy đua tính toán toán học: với bất kỳ kẻ tấn công nào muốn cạnh tranh với toàn bộ mạng lưới.”.
Ứng dụng của chuỗi khối
Một ứng dụng phổ biến nhất của chuỗi khối chính là đồng tiền ảo (bitcoin) hiện nay. Bạn có thể thấy, bitcoin là một đồng tiền được mã hoá trong ví với khoá riêng của từng người, và nó có giá trị nhất định để thực hiện các giao dịch trên blockchain. Hiện nay thì ngoài bitcoin ra, các đồng tiền ảo khác cũng phát triển và phổ biến trên thị trường, chứng tỏ rõ sự lan rộng của công nghệ chuỗi khối ngày càng lớn mạnh trong nền kinh tế.
Ngoài ra, một số ứng dụng như chứng thực quyền sở hữu xe, giao dịch tin cậy, bầu cử hoặc sử dụng trong y tế cũng rất tiềm năng. Nói cách khác, đây chính là công nghệ tương lai của giao dịch an toàn trên thế giới.
Phan Anh
