Các trường hợp không được cấp tín dụng theo luật mới

5/5 - (1 bình chọn)

Tín dụng ngân hàng là một mắt xích không thể thiếu trong vận hành nền kinh tế hiện đại. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn này, đặc biệt là khi Luật Các tổ chức tín dụng 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2024. Những quy định mới đã siết chặt và minh bạch hơn về các trường hợp không được cấp tín dụng, hướng đến bảo vệ an toàn cho hệ thống tài chính, ngăn ngừa xung đột lợi ích và đảm bảo công bằng trên thị trường.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích chi tiết các đối tượng bị cấm hoặc hạn chế cấp tín dụng theo Luật mới, kèm theo các tình huống thực tế để giúp doanh nghiệp và cá nhân dễ dàng nắm bắt và tránh rủi ro khi tiếp cận tín dụng.

Tín dụng là gì? Vì sao có giới hạn?

Theo pháp luật Việt Nam, cấp tín dụng là việc tổ chức tín dụng thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả, bao gồm:

Cho vay,
Chiết khấu,
Cho thuê tài chính,
Bao thanh toán,
Bảo lãnh ngân hàng,
Phát hành thư tín dụng,
Và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.

Do mang tính rủi ro cao, hoạt động cấp tín dụng luôn cần được kiểm soát chặt chẽ. Việc xác định rõ các trường hợp không được cấp tín dụng không chỉ giúp tổ chức tín dụng phòng ngừa rủi ro, mà còn đảm bảo sự minh bạch, ngăn chặn hành vi thao túng tài chính, lợi dụng quyền lực để trục lợi cá nhân.

Tổng hợp các trường hợp không được cấp tín dụng từ 01/7/2024

Theo Điều 134 của Luật Các tổ chức tín dụng 2024, có 7 nhóm đối tượng và hình thức bị cấm hoặc hạn chế cấp tín dụng như sau:

Cấm cấp tín dụng cho người có chức vụ quản lý tại tổ chức tín dụng

Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được cấp tín dụng đối với các cá nhân sau:

Thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát; Tổng giám đốc, Phó tổng giám đốc (hoặc chức danh tương đương) tại chính tổ chức tín dụng đó.
Các cá nhân giữ chức vụ tương tự tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Các pháp nhân là cổ đông lớn hoặc chủ sở hữu có người đại diện là các cá nhân nói trên.

👉 Lý do: Tránh xung đột lợi ích, ngăn chặn tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”.

Không cấp tín dụng cho người thân của người quản lý

Bao gồm: vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh chị em ruột của các cá nhân ở mục (1).

👉 Ví dụ: Con của Tổng giám đốc một ngân hàng không được vay vốn tại ngân hàng đó, kể cả vay tiêu dùng.

Cấm dùng các đối tượng trên làm bên bảo đảm cho khoản vay

Không chỉ cấm vay trực tiếp, luật còn quy định rõ:

Không được dùng người thân hoặc chính người nội bộ làm tài sản bảo đảm.
Không được nhờ tổ chức tín dụng khác bảo lãnh để được vay tại ngân hàng mình.

👉 Đây là điểm mới siết chặt toàn diện mối quan hệ liên quan nội bộ, tránh việc lách luật bằng “đường vòng”.

Cấm cấp tín dụng cho doanh nghiệp chứng khoán là công ty con, liên kết

Ngân hàng không được cấp tín dụng cho doanh nghiệp chứng khoán nếu đó là:

Công ty con, hoặc
Công ty liên kết của chính tổ chức tín dụng.

👉 Điều này nhằm phòng tránh việc bơm vốn để thao túng thị trường chứng khoán, thổi giá cổ phiếu bất hợp pháp.

Không được dùng cổ phiếu nội bộ để bảo đảm cho khoản vay

Tổ chức tín dụng không được cấp tín dụng nếu tài sản bảo đảm là:

Cổ phiếu của chính tổ chức tín dụng đó, hoặc
Cổ phiếu của công ty con/công ty liên kết của mình.

👉 Vì loại cổ phiếu này dễ bị thao túng, biến động mạnh, không đảm bảo tính an toàn cho khoản vay.

Cấm cấp tín dụng để góp vốn, mua cổ phần vào tổ chức tín dụng

Ngân hàng không được cho vay để khách hàng dùng tiền mua cổ phần hoặc góp vốn vào ngân hàng khác hoặc chính mình.

👉 Tránh tình trạng dùng tiền ngân hàng này để thao túng ngân hàng khác, gây xáo trộn hệ thống.

Mua trái phiếu doanh nghiệp cũng bị giới hạn

Các khoản mua, nắm giữ, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp nếu rơi vào các mục (1) đến (6) đều bị cấm.

👉 Điểm mới đáng chú ý này cho thấy: Không chỉ cho vay, mà mọi hình thức rót vốn gián tiếp cũng bị kiểm soát chặt.

Ngoại lệ: Khi nào được cấp tín dụng?

Luật có một số ngoại lệ được phép áp dụng như sau:

Trường hợp tổ chức là quỹ tín dụng nhân dân, do có cơ chế quản lý đặc thù.
Cấp tín dụng cho cá nhân dưới hình thức phát hành thẻ tín dụng.

👉 Tuy nhiên, những ngoại lệ này cũng phải tuân thủ các giới hạn an toàn và báo cáo rõ ràng.

Một số hành vi bị nghiêm cấm đi kèm

Bên cạnh việc quy định các trường hợp không được cấp tín dụng, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng nghiêm cấm các hành vi có liên quan như:

Hoạt động vượt phạm vi giấy phép của ngân hàng.
Cá nhân, tổ chức không có chức năng tín dụng mà thực hiện hoạt động ngân hàng (tín dụng đen, app vay nặng lãi).
Gắn sản phẩm bảo hiểm bắt buộc với dịch vụ tín dụng, ép khách hàng mua bảo hiểm không cần thiết.
Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động ngân hàng.
Hạn chế cạnh tranh, thao túng thị trường, gây ảnh hưởng đến an toàn hệ thống tài chính quốc gia.

Doanh nghiệp và cá nhân nên làm gì?

Đánh giá lại mối quan hệ nội bộ

Các doanh nghiệp có cổ đông là người giữ chức vụ tại ngân hàng cần rà soát kỹ:

Có thuộc diện bị cấm hay không?
Nếu có, phải tìm nguồn vốn thay thế hợp pháp, minh bạch.

Không sử dụng cổ phiếu nội bộ làm tài sản bảo đảm

Nếu trước đây doanh nghiệp dùng cổ phiếu của chính ngân hàng hoặc công ty con để vay vốn, hãy chủ động:

Thay thế tài sản bảo đảm khác.
Cập nhật chính sách tín dụng mới với ngân hàng.

Doanh nghiệp chứng khoán cần tách bạch quan hệ sở hữu

Các ngân hàng đang có công ty chứng khoán là công ty con hoặc công ty liên kết cần có chiến lược:

Cơ cấu lại sở hữu.
Đảm bảo tuân thủ quy định mới, tránh rủi ro bị đình chỉ cấp tín dụng.

Kết luận

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc siết chặt quản trị rủi ro tín dụng, đặc biệt với những nhóm đối tượng có nguy cơ cao về xung đột lợi ích, thao túng thị trường và an toàn vốn.

Hiểu rõ và cập nhật các trường hợp không được cấp tín dụng từ 01/7/2024 là điều kiện tiên quyết giúp doanh nghiệp và cá nhân: